Szanowni Państwo na prośbę naszego partnera – węgierskiej pracowni CAN Architects chcielibyśmy przedstawić opracowany przez nich nowy program edukacji architektonicznej najmłodszych.
Basalt School – wyjdź na zewnątrz i ucz się !
Basalt School zwana również metodą nauczania Kodálya to program nauki na świeżym powietrzu, który obecnie nasi partnerzy próbują włączyć do krajowego systemu szkolnictwa na Węgrzech. Opracowanych przez nich projekt polega na tworzeniu przestrzeni edukacyjnych, zestawów narzędzi i metod dla społeczności szkolnych poprzez partycypacyjne procesy projektowania i badania multidyscyplinarne. Dzięki wsparciu Europejskiej Stolicy Kultury Veszprém-Balaton 2023 – coraz więcej szkół partycypuje w programie.
Założenia projektu Basalt School
Używając pojęć środowiska naturalnego i zbudowanego, myślimy o nich jako o przeciwieństwach, wyznaczając między nimi i tym co jest w tych przestrzeniach dozwolone wyraźną granicę. Przykładem może być szkoła. Wewnątrz budynku – klasa służy do nauki; na dwór uczniowie wychodzą tylko na przerwie. Jest to niepisana zasada od dziesięcioleci, podczas gdy w wielu przypadkach środowisko naturalne byłoby bardziej odpowiednim miejscem do edukacji. Środowisko naturalne – pomaga nam łatwiej zapamiętać to czego się tam nauczyliśmy i zapewnia lepsze warunki do radzenia sobie z trudnościami w nauce.
Środowisko naturalne od dawna uznawane jest za ostoję alternatywnej edukacji.
Nauka i jej środowisko bardzo się zmieniły na przestrzeni czasu. Podczas gdy Grecy uczyli się, chodząc i rozmawiając przebywając na zewnątrz, system szkolny, który rozwijąc się przez wieki, obejmował przyrodę jako ważną część środowiska uczenia się, oprócz środowiska zbudowanego, to jednak zakończyło się wraz z rewolucją przemysłową, w której edukacja została całkowicie zepchnięta na korytarz i do szkolnych ciemnych sal. Szkoły leśne, harcerstwo i ścieżki edukacyjne tak popularne dzisiaj próbują na nowo połączyć dzieci ze środowiskiem, które było częścią codziennego życia przez prawie całą historię ludzkości.
Edukacja w XXI wieku została uzupełniona o współczesne modele uczenia się. Nawet w klasie nie patrzymy już tylko na tablicę. Praca zespołowa i praca zorientowana na projekt stają się coraz bardziej powszechnym modelem edukacji. Środowisko naturalne zapewnia jeszcze jedną zaletę – przenosząc się na zewnątrz – uczymy się w ciągle zmieniającym się otoczeniu. By zaobserwować na zewnątrz wiele procesów nie potrzeba zeszytów ani podręczników. Możemy się tam uczyć poprzez obserwację i wykonywanie realnych zadań.
Od ponad dekady architekci z pracowni CAN architects badają związek między przestrzenią a uczeniem się. Zdaniem Andresa Cseha oraz Sziliarda Konigera przestrzeń naturalna jest brakującym ogniwem do odnowy edukacji. Zdaniem architektów nauczanie świadomego użytkowania przestrzeni należy włączyć do podstawowego programu edukacji już najmłodszych dzieci oraz obowiązkowo do programu szkoleń nauczycieli.
Budowanie jest ważną metodą uczenia się. W przypadku wyzwań fizycznych niezbędna staje się praca zespołowa, ponieważ sami nie jesteśmy wystarczająco silni, wystarczająco wysocy i nie możemy być w wielu miejscach naraz – stajemy się dla siebie wsparciem. Nasza współpraca opiera się na stałej komunikacji, obserwowaniu siebie i otoczenia. Na warsztatach w ramach Bazalt school zawsze wykorzystywane są przedmioty, które przesuwają możliwości uczestników do granic. Mogą to być duże arkusze, 2,5-metrowe dębowe patyki lub palety, z których szybko można zbudować duże konstrukcje. Jeśli uczestnicy potraktują tą lekcję jako przygodę, łatwiej będzie im przypomnieć sobie, jak mogliby rozwiązać podobny problem w innej sytuacji.
Program edukacji przestrzennej .opracowany przez architektów z CAN architects działa obecnie w 3 wioskach w rejonie Balaton-felvidék. Architekci rozpoczęli pracę od zapoznania się w jaki sposób wybrane szkoły już przed rozpoczęciem projektu wykorzystują otaczającą przestrzeń-parki, boiska, place w swoich działaniach. W Balatoncsicsó architekci zbudowali cztery kieszonkowe sale lekcyjne do nauki indywidualnej i w małych grupach, które uczniowie mogą kształtować na swój własny sposób. Z kolei w kolejnej miejscowości – Monostorapáti powstała sala lekcyjna na Szentkút Spring, często odwiedzaną przez wiejską społeczność, która może pomieścić i inspirować 2-3 klasy jednocześnie. Powstała tam ławkę ze schodkiem w kształcie wulkanu, na której dzieci mogą uczyć się w wielu pozycjach. O ile w „kraterze” skierowanym do wewnątrz priorytetem jest ukierunkowane dzielenie się wiedzą, o tyle na krawędziach powierzchnia może być wykorzystana w sposób amfiteatralny, nawet do sesji grupowych. W ostatniej miejscowości – Nemesgulács do projektu wykorzystano otaczający las jako materiał do tworzenia miejsc do nauki na polanie zarówno dla dużych, jak i małych grup uczniów. Ważne jest, aby społeczność szkolna określiła sposób ich wykorzystania, ponieważ tylko w ten sposób można zintegrować te konstrukcje z codzienną pracą i zabawą.
Jaka będzie przyszłość Bazaltowej Szkoły?
Sieć Szkół Bazaltowych rozwija się. Oprócz pierwszych trzech szkół w 2023 roku archcitekci współpracować będą z ponad 10 placówkami partnerskimi. Do końca roku zostanie opublikowana Bazaltowa Księga – Outdoor Learning (nauki zewnętrznej), która udostępni zebraną wiedzę w formie książkowej i internetowej, stanowiąc narzędzie nie tylko dla nauczycieli, uczniów, ale także innych programów młodzieżowych. Autorzy programu mają nadzieję, że w ciągu najbliższych 10-15 lat w większości węgierskich szkół podstawowych powstanie bazaltowa sala lekcyjna.
Bazaltowa Szkoła (identyfikator projektu: OC-MUV/3-2021/760242; kod projektu: P-120) jest sponsorowana przez program Europejskiej Stolicy Kultury Veszprém-Balaton 2023.