W 2022 odbędzie się piąta edycja festiwalu architektury i sztuki modernistycznej – Nowy Plan. Edycja festiwalu pod hasłem PORA RELAKSU dotyczyć będzie szeroko rozumianego wypoczynku i rekreacji. W powojennych realiach w kraju wyrosło wiele modernistycznych domów oraz ośrodków wczasowych, które miały zapewnić odpoczynek „ludziom pracy”. Wiele z nich, mimo ciekawej architektury, popadło w zapomnienie, zostało zdewastowanych, przerobionych lub rozebranych. Należy się im solidne przypomnienie. Ale wypoczynek i czas wolny to nie tylko wczasy, ale również rekreacja w miejscu zamieszkania, której służyło wiele modernistycznych obiektów: od ośrodków wodnych, przez stadiony lub amfiteatry oraz hale sportowo-widowiskowe, po olbrzymie zielone kompleksy służące wypoczynkowi, edukacji i rozrywce. Jak prezentowały się polskie realizacje na tle dokonań zagranicznych? Co dzieje się dziś z dawną architekturą rekreacji i wypoczynku? Jakie idee przyświecały ich twórcom, którzy realizowaną przez siebie architekturą i założeniami urbanistycznymi, umożliwili atrakcyjne korzystanie ze stosunkowo nowych zjawisk, jakimi były w XX wieku czas wolny oraz płatny urlop.
SPACERY I OPROWADZANIA
WSPANIAŁA DZIECINADA
Dzieciniec pod Słońcem to pierwszy ogród jordanowski, który został wybudowany w Poznaniu – pod koniec lat 20. XX wieku. Zabytkowy dziś kompleks jeszcze nie otarł się o modernizm, utrzymany jest w stylu dworkowo-uzdrowiskowym. Spełniał jednak modernistyczne postulaty dostępu do zieleni i świeżego powietrza. Kompleks otacza ogród w stylu francuskim w którym znajduje się fontanna oraz – mająca swoją ciekawą historię – rzeźba „Macierzyństwo”. Po niedawnym remoncie warto przyjrzeć się jego poszczególnym budynkom, a także otoczeniu: w pobliżu znajdują się – również odnowione – Łazienki Rzeczne. Spacerowi towarzyszyć będzie opowieść o genezie ogrodów jordanowskich. Wspomnimy też dawną kolejką harcerską, która tu zaczynała swoją trasę oraz pewien znacznie młodszy (i bardzo pechowy) modernistyczny kompleks rekreacyjny po drugiej stronie Warty.
data: 8.10.2022 g. 12.00
prowadzenie: Jakub Głaz
Na wydarzenie obowiązują zapisy.
Chętnych prosimy o przesłanie danych kontaktowych (imię, nazwisko, numer telefonu) na adres: nowyplanfestiwal@gmail.com. Tytuł wiadomości: WSPANIAŁA DZIECINADA. Zapisy otwarte od 26 września. O wyborze decyduje kolejność zgłoszeń, ilość miejsc ograniczona.
STRZESZYNEK – WYPOCZYNEK
Tytuł nawiązuje do hasła z dawnego neonu przy skrzyżowaniu ulic Hetmańskiej i Głogowskiej. Kompleks wypoczynkowo-rekreacyjny w Strzeszynku pełnił bowiem kiedyś nawet funkcję pełnoprawnego wczasowiska, do którego jechało się na cały turnus. Jednak przede wszystkim było to i nadal jest weekendowe rekreacyjne zaplecze Poznania. Przyjrzymy się bliżej motelowi, restauracji, przypomnimy historię domków wypoczynkowych Brda, wspomnimy oryginalną pływającą restaurację oraz podobne miejskie i podmiejskie ośrodki rekreacji w Polsce. Jeśli starczy czasu, ruszymy na Golęcin, by przyjrzeć się także tamtejszym obiektom.
data: 9.10.2022 g. 12
prowadzenie: Jakub Głaz
Na wydarzenie obowiązują zapisy. Chętnych prosimy o przesłanie danych kontaktowych (imię, nazwisko, numer telefonu) na adres: nowyplanfestiwal@gmail.com. Tytuł wiadomości: STRZESZYNEK- WYPOCZYNEK. Zapisy otwarte od 26 września. O wyborze decyduje kolejność zgłoszeń, ilość miejsc ograniczona.
TRYBUNY LASU
Stadion Szyca, dawna przestrzeń rozrywki – sportowej oraz okolicznościowej. Dziś ruina zmieniająca się w coraz gęstszy lasek. Jakie były początki tej najważniejszej kiedyś odkrytej areny? Jak wyglądały jej losy przed i po wojnie? Jaka tragedia rozegrała się tu podczas okupacji? Dlaczego pecha miała pierwsza konstrukcji z 1929 roku o częściowo modernistycznej formie? Jak wyglądały powojenne przebudowy i dalekosiężne plany zagospodarowania otoczenia w formie „dystryktu” sportu i rozrywki po obu stronach Drogi Dębińskiej? Wreszcie: w co może zmienić się stadion w najbliższych latach?
data: 15.10.2022 g. 12.00
prowadzenie: prof. Eugeniusz Skrzypczak
Na wydarzenie obowiązują zapisy. Chętnych prosimy o przesłanie danych kontaktowych (imię, nazwisko, numer telefonu) na adres: nowyplanfestiwal@gmail.com. Tytuł wiadomości: TRYBUNY LASU. Zapisy otwarte od 26 września. O wyborze decyduje kolejność zgłoszeń, ilość miejsc ograniczona.
MUNDUR NA PLAŻY
To był najobszerniejszy oraz najciekawiej zaprojektowany ośrodek wypoczynkowy i wodniacki nad jeziorem Kierskim. Modernistyczny kompleks milicyjnego, a później policyjnego ośrodka w Kiekrzu wygląda niemal jak sanatorium, łącznie z największym i najbardziej spektakularnym głównym obiektem z bardzo interesująco wykończonymi wielofunkcyjnymi salami. W niektórych pomieszczeniach zatrzymał się czas. Choć są zniszczone, zachowały oryginalny wystrój sprzed półwiecza.
Dziś część obiektów czeka rozbiórka, inne być może ocaleją, ale nieznana jest jeszcze ich funkcja. Kto wie, czy to nie jedna z ostatnich okazji, by zobaczyć w całości ten niedostępny na co dzień ośrodek.
data: 16.10.2022 g. 12.00
prowadzenie Jakub Głaz
Na wydarzenie obowiązują zapisy. Chętnych prosimy o przesłanie danych kontaktowych (imię, nazwisko, numer telefonu) na adres nowyplanfestiwal@gmail.com. Tytuł wiadomości: MUNDUR NA PLAŻY. Zapisy otwarte od 26 września. O wyborze decyduje kolejność zgłoszeń, ilość miejsc ograniczona.
WYKŁADY
ARENA I JEJ SIOSTRY
Po wojnie wybudowano w Polsce wiele hal widowiskowo-sportowych, do których należy także poznańska Arena (obecnie w przebudowie). Prezentacja najciekawszych realizacji (z katowickim Spodkiem na czele) oraz porównanie ich z najlepszymi tego rodzaju modernistycznymi obiektami Europy i obu Ameryk. O tym wszystkim opowie, jak zwykle pasjonująco, dr Ryszard Nakonieczny.
data: 10.10.2022 g. 18.00
miejsce: SARP Social Club- Stary Rynek 56
prowadzenie: dr Ryszard Nakonieczny
MOKRA ROBOTA
Wykład o najciekawszych modernistycznych zespołach basenów i pływalni realizowanych w Polsce oraz na świecie. Punktem wyjścia są modernistyczne kompleksy poznańskie: od przedwojennych basenów na Niestachowie, przez pływalnię POSiR (popularna Chwiałka), baseny w parku Kasprowicza, typowe pływalnie stawiane w różnych punktach miasta (os. Piastowskie, kompleksy wojskowe i policyjne, os. Lotników Polskich) po pechowy kompleks sportów wodnych nad Wartą przy os. Piastowskim. Porównanie tych realizacji ze znaczącymi przykładami stołecznymi i z innych miast. Najważniejsze i najciekawsze tego typu realizacje z zagranicy
data: 12.10.2022 g. 18.00
miejsce: SARP Social Club- Stary Rynek 56
prowadzenie: dr inż arch Agnieszka Rumież
PŁUCA XXL
Historia wielkich zielonych kompleksów rekreacyjno-wypoczynkowych, zwłaszcza tych, które powstały na terenach powojskowych, pofabrycznych lub w miejscu wyburzonych dzielnic. Mowa tu przede wszystkim o śląskim parku Kultury i Wypoczynku (w miejscu po hałdach i wyrobiskach), warszawskim Centralnym Parku Kultury wzdłuż Wisły w miejscu dawnej zabudowy Powiśla oraz o poznańskiej Cytadeli (terenu poforteczne). Porównanie i szczegółowe omówienie tych trzech przypadków oraz uzupełniającej je architektury (nie tylko modernistycznej – także socrealistycznej). Do tego przykłady innych dużych parków o różnorodnej funkcji, w tym również poznańskiego nowego ZOO (dalekosiężne plany a smutna rzeczywistość).
data: 13.10.2022 g. 18.00
miejsce: SARP Social Club- Stary Rynek 56
prowadzenie; Jakub Głaz
Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie. Pełen program festiwalu dostępny będzie 20.09.2022 na stronie internetowej : http://www.nowyplanfestiwal.pl/
Modernizm ma wiele twarzy i wcieleń, bogatą historię i silny wpływ na współczesność. Od kilku lat dyskutowany jest znacznie szerzej, w niektórych środowiskach stał się nawet modny, choć – jak to bywa w przypadku mód – zainteresowanie nim jest tyle intensywne, co powierzchowne. Przez jednych nadal jest więc odsądzany od czci i wiary, przez innych traktowany jak obiekt bezrefleksyjnego kultu. Bez wątpienia był rewolucją w kształtowaniu przestrzeni i środowiska codziennego życia, choć wydaje się, że, w powszechnej świadomości, przewrót ten nie został jeszcze do końca intelektualnie i społecznie „przetrawiony”. Bo czy dokonania dwudziestowiecznego modernizmu są dobrze poznane i zrozumiane? Na ile powszechna wiedza przekracza znajomość kilku ikonicznych nazwisk i budynków, cytatów lub bon motów powiązanych z modernizmem? Przeciętny odbiorca doświadczający przestrzeni ukształtowanej przez myśl modernistyczną zasługuje, by otrzymać na jej temat jak najwięcej atrakcyjnie i przystępnie podanej wiedzy. Dostarcza jej po raz kolejny „Nowy plan” – coroczny festiwal poświęcony modernistycznej architekturze, urbanistyce i sztuce, organizowany wspólnie przez poznański oddział SARP oraz Inicjatywę „Centrum Otwarte”.
„Nowy plan” przeznaczony jest zarówno dla specjalistów, entuzjastów, jak i laików. Ma zamiar skupiać się za każdym razem na innym zagadnieniu, zjawisku, okresie lub twórcach architektury modernistycznej. Lokując się w Poznaniu ma ambicje podkreślenia roli modernizmu w rozwoju powojennego miasta, ale chce także sięgać dalej – umieszczając wątki lokalne w szerokim, ogólnopolskim lub światowym kontekście.
Organizatorzy
Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Poznań, Centrum Otwarte, Fundacja Made in art, Stowarzyszenie Punkt Wspólny
Partnerzy
Miasto Poznań, Wielkopolska Okręgowa Izba Architektów RP, Lena Lighting
Media
Architektura i Biznes, Whitemad Magazine, IKS, Kulturapoznan.pl