Zapraszamy na 7. edycję FESTIWALU NOWY PLAN.
Modernizm ma wiele twarzy i wcieleń, bogatą historię i silny wpływ na współczesność. Od kilku lat dyskutowany jest znacznie szerzej, w niektórych środowiskach stał się nawet modny, choć – jak to bywa w przypadku mód – zainteresowanie nim jest tyle intensywne, co powierzchowne. Przez jednych nadal jest więc odsądzany od czci i wiary, przez innych traktowany jak obiekt bezrefleksyjnego kultu. Bez wątpienia był rewolucją w kształtowaniu przestrzeni i środowiska codziennego życia, choć wydaje się, że, w powszechnej świadomości, przewrót ten nie został jeszcze do końca intelektualnie i społecznie „przetrawiony”. Bo czy dokonania dwudziestowiecznego modernizmu są dobrze poznane i zrozumiane? Na ile powszechna wiedza przekracza znajomość kilku ikonicznych nazwisk i budynków, cytatów lub bon motów powiązanych z modernizmem? Przeciętny odbiorca doświadczający przestrzeni ukształtowanej przez myśl modernistyczną zasługuje, by otrzymać na jej temat jak najwięcej atrakcyjnie i przystępnie podanej wiedzy. Dostarcza jej po raz kolejny „Nowy plan” – coroczny festiwal poświęcony modernistycznej architekturze, urbanistyce i sztuce, organizowany wspólnie przez poznański oddział SARP oraz Inicjatywę „Centrum Otwarte”.
„Nowy plan” przeznaczony jest zarówno dla specjalistów, entuzjastów, jak i laików. Ma zamiar skupiać się za każdym razem na innym zagadnieniu, zjawisku, okresie lub twórcach architektury modernistycznej. Lokując się w Poznaniu ma ambicje podkreślenia roli modernizmu w rozwoju powojennego miasta, ale chce także sięgać dalej – umieszczając wątki lokalne w szerokim, ogólnopolskim lub światowym kontekście.
NOWY PLAN 2024 – ARCHITEKTURA NA WIARĘ
Kościoły wybudowane w Polsce po wojnie to fascynujący temat. Po pierwsze, są wyrazem
połączenia wielu wieków tradycji z nowoczesnością. Po drugie, ich projektowanie stanowiło swoiste laboratorium dla architektów. Wypracowywali nowe rozwiązania i formy dla budynków stawianych dotąd w oparciu o utrwalone i nacechowane symbolicznie schematy. Po trzecie, architektura sakralna była „wentylem” dla projektantów tworzących powtarzalne osiedla i bloki. Wreszcie, po czwarte, budowanie świątyń było także przejawem sprzeciwu wobec obowiązującego systemu politycznego i ekonomicznego (choć już w latach 80. Państwo wydawało wręcz hurtowo zgody na ich budowę). Nie było drugiej dziedziny architektury, która – na tak wielką skalę – miałaby mecenasa innego niż Państwo. Nie było też innych obiektów stawianych z tak silnym oddolnym społecznym wsparciem, zarówno w formie pracy, jak i finansów.
Jakie są zatem poznańskie realizacje sakralne okresu, w którym dominującą rolę odgrywał modernizm? Które z nich są najciekawsze i dobrze znoszą próbę czasu? Czym różnią się projekty z końca lat 60. od tych realizowanych dwie dekady później? Jak architekci stosowali się do nowych, posoborowych zaleceń kościoła w kwestii nowych świątyń? Jak przebiegała budowa? Jakimi fortelami trzeba było posługiwać się, by „przechytrzyć” władze niechętne naporowi sakralnej architektury? Wreszcie, czy dziś liczba kościołów w mieście odpowiada współczesnym potrzebom? Może jest ich za dużo? Które są zbyt pokaźne? Czy uda się utrzymać je w dobrym stanie technicznym? Jakie może być drugie życie niektórych kościołów?
Na te i wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w siódmej edycji festiwalu „Nowy plan” przyglądając się z bliska świątyniom wyselekcjonowanym ze względu na jakość architektury, wielkość, autora projektu lub czas powstania. Sprawdzimy, co myślą o tych formach i ich utrzymaniu proboszczowie, jakimi uczuciami darzą „swoje” świątynie wierni. Wreszcie, last but not least, na ile modernizm wpłynął na kształtowanie tych obiektów, a na ile są one do niego w kontrze.
Festiwal potrwa od 26 września do 26 października 2024 r.
Cały program na stronie internetowej festiwalu www.nowyplanfestiwal.pl
Zapraszamy na wykład inauguracyjny – Kuby Snopka 26.09.2024 o godzinie 18.00 w SARP Social Club
Kuba Snopek to współautor projektu badawczego oraz książki pt. „Architektura VII Dnia” poświęconej architekturze sakralnej w Polsce po 1945 roku. Podczas wykładu postaramy się znaleźć odpowiedzi na pytanie o jakość i charakterystykę polskich powojennych świątyń. Z czego wynikają ich formy? Na ile są spójne z rozwiązaniami z innych krajów, a na ile posiadają własny rodzimy rys? Czy wszystkie są warte zachowania w przyszłości? Które z nich zasługują na otoczenie ochroną?
ARCHITEKTURA VII DNIA
W czasach PRL wznoszenie kościołów było jedną z form protestu. Liczba prowadzonych budów świątyń katolickich była wprost proporcjonalna do skali protestów przeciwko władzy. W samych latach 80., w okresie po powstaniu „Solidarności”, zainicjowano budowę ponad tysiąca świątyń, z których większość wzniesiono wyłącznie dzięki oddolnym działaniom parafian. Wspólnoty wiernych były zaangażowane w proces powstawania kościołów od samego początku – ludzie organizowali się, wyłaniali projekty, masowo uczestniczyli w budowach, finansowali je. Projekt Architektura VII Dnia ( Kuba Snopek, Izabela Cichońska, Karolina Popera) zbiera, kataloguje i analizuje powojenne dokonania w dziedzinie powojennej architektury sakralnej w Polsce. Wynikiem tych badań jest niezwykła książka o tym samym tytule.
ORGANIZATORZY: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Poznań, „Centrum Otwarte”, Stowarzyszenie “Punkt Wspólny”, Fundacja MADE IN ART
PARTNER PROJEKTU: Wielkopolska Okręgowa Izba Architektów RP, Miasto Poznań
PATRONAT MEDIALNY: A&B Architektura & Biznes, fotokulturalni.pl, IKS, lepszypoznan.pl, Radio Afera
Dofinansowano ze środków Wydziału Kultury UM Poznań